દોહા
દરશનનું કહી દાખિયું, કહું સ્પરશનું જે પુનિત ।
સ્પર્શ કરી જન પામિયા, અતિ સુખ અમિત ।। ૧ ।।
સ્પર્શ પુરુષોત્તમનો, કહો જીવને થાશે કેમ ।
એ વાત નથી વાત સરખી, સહુ ઉર વિચારજો એમ ।। ૨ ।।
અમાયિક માયિકનો, જાણો મોંઘો થાવો મેળાપ ।
ભાનુ૨ રજની ભેળાં મળે, એવો કર્યો નથી કેણે થાપ ।। ૩ ।।
તે અમળતી વાત મળી, વળી સ્પર્શ્યા પુરુષોત્તમ ।
ત્રિલોકમાં વળી તેહની, શોધતાં ન મળે સમ ।। ૪ ।।
ચોપાઈ
પુરુષોત્તમ જે પરબ્રહ્મ રે, જેને નેતિ નેતિ કે’ નિગમ રે ।
અતિ દુર્લભ દર્શન જેનાં રે, ભવ બ્રહ્માને ન થાય તેનાં રે ।। ૫ ।।
જયારે અજ ઈશને૫ અગમ રે, ત્યારે મનુષ્યને કયાંથી સુગમ રે ।
જેનાં દરશન પણ ન થાય રે, ત્યારે તેને કેમ સ્પર્શાય રે ।। ૬ ।।
અતિ દરશ સ્પરશ જેનાં દૂર રે, તે તો કર્યા હરિયે હજૂર રે ।
માટે જે પ્રાણી પામિયા સ્પર્શ રે, તે તો થયા સહુથી સરસ રે ।। ૭ ।।
જેને મળિયા હૈયામાં ઘાલી રે, તેને બેઠા છે અક્ષર આલી રે ।
જેની છાપી છે ચરણે છાતી રે, તેની પ્રાપતિ નથી કે’વાતી રે ।। ૮ ।।
જેને માથે હાથ મૂકયો નાથે રે, તે તો મળી બેઠા મુકત સાથે રે ।
જેને ચાંપવા આપ્યા છે ચરણ રે, તેને રહ્યું નહિ જન્મ મરણ રે ।। ૯ ।।
જેણે અત્તર ચોળ્યાં છે અંગે રે, થયો સ્પર્શ એહ પ્રસંગે રે ।
જેણે ચોળ્યું છે તેલ ફૂલેલ રે, અતિ સારી સુગંધી ભરેલ રે ।। ૧૦ ।।
અંગે ચોળ્યું તેલ મીણતણું રે, એમ સ્પર્શાણું અંગ આપણું રે ।
એહ સ્પર્શનું ફળ જે પામે રે, જાયે તે જન અક્ષર ધામે રે ।। ૧૧ ।।
વળી નવરાવતાં નાથને રે, થયો સ્પર્શ તેનો હાથને રે ।
અંગ ચોળી નવરાવ્યા નીરે રે, સ્પર્શ્યા હાથ તે નાથ શરીરે રે ।। ૧૨ ।।
વસ્ત્ર પે’રાવતાં થયો સ્પર્શ રે, તે આપનાર સુખનો સરસ રે ।
ચરચ્યાં ચંદન મળિયાગર રે, સારી સુખડ્ય કાજુ કેસર રે ।। ૧૩ ।।
કર્યો કુંકુમનો ચાંદલો રે, ભાવે કરી હરિભકતે ભલો રે ।
માળા પે’રાવતાં સ્પર્શ થયો રે, કુંડળ ધરતાં કર અડી ગયો રે ।। ૧૪ ।।
બાજુ બેરખા બાંધતાં બાંયે રે, પૂજા કરીને લાગતાં પાયે રે ।
પૂજા કરતાં સ્પર્શાણું પંડ રે, તે તો પામશે ધામ અખંડ રે ।। ૧૫ ।।
લેતાં હાથોહાથ વળી તાળી રે, સ્પર્શી સુંદર મૂર્તિ રૂપાળી રે ।
નખશિખા સ્પર્શતાં નાથ રે, ગયા સ્વધામે થઈ સનાથ રે ।। ૧૬ ।।
એવો સ્પર્શ પુરુષોત્તમ તણો રે, નથી કે’વાતો છે અતિ ઘણો રે ।
સ્પર્શ્યા ચરણારવિંદ પાવન રે, સહુ જતને પૂજે છે જન રે ।। ૧૭ ।।
સ્પર્શ્યા વસ્ત્ર છે પૂજવા જેવા રે, પૂજયાં ચંદન અંગધારી લેવા રે ।
પૂજયા હાર તે પે’રવા હૈયે રે, જેથી અક્ષરધામમાં જૈયે રે ।। ૧૮ ।।
જે જે વસ્તુ સ્પર્શી હરિ અંગ રે, તે તો કલ્યાણકારી જેમ ગંગ રે ।
સ્થાવર જંગમ જળ સ્થળ જેહ રે, થયાં હરિ સંબધે શુદ્ધ તેહ રે ।। ૧૯ ।।
સ્પર્શી વસ્તુએ મંગળકારી રે, ત્યારે પુરુષોત્તમની રીત્ય ન્યારી રે ।
માટે જેને સ્પર્શા પરબ્રહ્મ રે, તેને પરમ ધામ છે સુગમ રે ।। ૨૦ ।।
ઇતિ શ્રીસહજાનંદસ્વામી ચરણકમલ સેવક નિષ્કુળાનંદ મુનિ વિરચિતે પુરુષોત્તમપ્રકાશ મધ્યે એકોનવિંશઃ પ્રકારઃ ।।૧૯।।