પૂર્વછાયો
રામશરણ વળી બોલિયા, ધર્મધુરંધર ધીર । પ્રભુજી ચાલીને કયાં ગયા, વાત કરો થૈ સ્થિર ।।૧।।
એવું સુણી પછે ઉચ્ચર્યા, અવધપ્રસાદજી આપ । રામશરણ સુણો સ્નેહથી, આ પ્રગટનો પ્રતાપ ।।૨।।
મનુષ્યની ચેષ્ટા કરે છે, શ્રીહરિ સહજાનંદ । વિસ્તારીને વર્ણવું તેમાં, ઉપજે અતિ આનંદ ।।૩।।
સલુણોજી ચાલ્યા ત્યાં થઈ, માણીગર મહારાજ । આનંદ સ્વામી કેડે ગયા, જ્યાં ગયા સુખસમાજ ।।૪।।
વ્હાલો પોંચ્યા નારાયણઘાટે, જ્યાં પાદશાહી મોલ । આનંદ સ્વામી ત્યાં ઉચ્ચર્યા, બહુનામીને બોલ ।।૫।।
જમીને પધાર્યા હોત તો, ઠીક હતું મહારાજ । આંહી તો તમે શું જમશો, શું કરશું હવે આજ ।।૬।।
ચોપાઈ
એવું સુણીને શ્રીઅલબેલ, કરે ચરિત્ર શ્રીરંગ છેલ । બોલ્યા વચન દીનદયાલ, સ્વામી જુઓને આવ્યા આ થાળ ।।૭।।
અમને મળશે જે ભોજન, તમે જુઓ વિચારીને મન । એમ કરેછે વાલમ વાત, ત્યાં બે વાડવ આવ્યા સાક્ષાત ।।૮।।
દુધેશ્વર ભણીથી બે વિપ્ર, આવ્યા શિવ પૂજીને ત્યાં ક્ષિપ્ર । ચંદનપાત્ર ત્રભાણાં હાથ । લીધા છે જળના લોટા સાથ ।।૯।।
તે બ્રાહ્મણ કહે છે મહંત, કાંઈ જમશોજી રૂડા સંત । ત્યારે મહારાજ કે હા વીર, લાવો ભોજન જમીશું ધીર ।।૧૦।।
એવું સુણીને વાડવ જાત, ભોજન લેવા ગયા વિખ્યાત । બે કલાકે આવ્યા તે સનાથ, દુધપાક પુરી લઈ સાથ ।।૧૧।।
શાક પાક આદિ જે સાહિત્ય, સર્વે લાવ્યા કરીને તે પ્રીત । કર જોડી કહે વિપ્રતન, તમે જમોને શ્રી ભગવન ।।૧૨।।
પછે આનંદસ્વામીને સાથ, જમી તૃપ્ત થયા યોગિનાથ । જમતાં વધી છે જે રસોઈ, બોલ્યા બ્રાહ્મણ ત્યાં પ્રીત પ્રોઈ ।।૧૩।।
આ સામગ્રી વધી તમ પાસ, રાખી મુકો આંહિ સુખરાશ । નિશામાં ચોર આવે જો કોઈ, તેને ખાવાનું આપજો જોઈ ।।૧૪।।
તે હરકત ન કરે સાર, માટે રાખો ભોજન આ ઠાર । એમ સુણીને પ્રાણજીવન, તે સ્થળે રહ્યા છે પાંચ દિન ।।૧૫।।
લાવે બ્રાહ્મણ નવાં ભોજન, નિત્ય જમાડે છે શુભ મન । સાબરમતી ગંગાનું જે સ્થાન, નિત્ય પ્રત્યે કરે ત્યાં સ્નાન ।।૧૬।।
પ્રસાદી તણું સ્થાન છે એહ, દેવતાઓને દુર્લભ જેહ । નારાયણ ઘાટ છે પવિત્ર, શ્રીહરિયે કર્યાં છે ચરિત્ર ।।૧૭।।
પછે છઠ્ઠે દિવસે પાવન, શેરમાંથી આવ્યા હરિજન । હીરાચંદ ચોકસી નથુરામ, છડીદાર કુબેરસિંહ નામ ।।૧૮।।
વ્રજલાલ દામોદરભાઈ, લાલદાસ ગોરા આદિ ત્યાંઈ । એ આદિ બીજા ભક્ત અપાર, આવ્યા તેડવા સારુ તેવાર ।।૧૯।।
તેડી ગયા તે શેરમોઝાર, ઉતારો કરાવ્યો નિરધાર । ભક્તજનનો દેખીને ભાવ, થયા પ્રસન્ન મીઠડા માવ ।।૨૦।।
કૈયે હવેલીની પોળ સામે । રૂડું મંદિરછે તેહ ઠામે । કર્યો ઉતારો તેમાં મુરારી, સહજાનંદજી સુખકારી ।।૨૧।।
પછે શ્રીહરિ સુખના કંદ, નિજજનને દેવા આનંદ । પાપીને મોહ થવાને કાજ, કરે લીલા રૂડી મહારાજ ।।૨૨।।
જેકોઈ કરવા આવે દર્શન, તેનાં ખેંચાય પ્રાણ ને મન । સમાધિ થાય સર્વેને સાથ, એવી લીલા કરે નિત્ય નાથ ।।૨૩।।
એક એકના ઉપર અંગ, ખડકી મુકે છે સહુ સંગ । શ્રીહરિ બોલાવે જેને સાર, સમાધિમાંથી ઉઠે તે વાર ।।૨૪।।
આવે નારાયણ મુનિ પાસ, વિસ્તારીને કહે સહુ તાસ । સમાધિમાં જે જે દેખ્યું હોય, અથ ઇતિ કહે વળી સોય ।।૨૫।।
શ્વેતદ્વીપ ને બદ્રિકાશ્રમ, વૈકુંઠાદિક તે અનુક્રમ । બ્રહ્મા સૂર્ય ને ચંદ્રના લોક, ભૂમા પુરુષ આદિ અશોક ।।૨૬।।
વળી અક્ષરધામની વાત, વિસ્તારીને કહે છે વિખ્યાત । સૌને દેખાડ્યો પ્રતાપ એહ, નરનારીના ટાળ્યા સંદેહ ।।૨૭।।
જોેઈ પ્રતાપ લાખો જન, થયાં આશ્રિત નિર્મળ મન । તે દેખીને ઘણા દુર્જન, દાઝે બળવા લાગ્યા છે મન ।।૨૮।।
લોલંગર ને બીજા જે અન્ય, સર્વે ભેગા થયા તેહ જન । મળીને ગયા રાજાની પાસ, જેનું નામ છે મદનપ્રકાશ ।।૨૯।।
શેરનો અધિપતિ જે રાય, તેની પાસે ગયા લીધી સાય । આવ્યા જ્યાં બેઠા છે મહારાજ, સભા કરીને સુંદર સાજ ।।૩૦।।
રવિને દેખી ૧ઉલૂક જેમ, આંખ્યું મિચીને બોલે છે તેમ । વળી વાયસ હંસને જોય, વ્યભિચારિણી સાધ્વીને સોય ।।૩૧।।
દાતાને નિંદે દ્રરિદ્રી જન, પંડિતને મૂર્ખ નિંદે મન । એમ શ્રીહરિને દેખી સર્વ, બળવા લાગ્યા છે કરી ગર્વ ।।૩૨।।
ભરી લાવ્યા છે ખોળામાં ધુળ, ફેકે છે તે દુષ્ટ અધમુળ । સમાધિઓ કરાવે છે શ્યામ, મૂર્ખ ઉપાધિ કરે તે ઠામ ।।૩૩।।
જેષ્ટિકાયોને ધુળ પાષાણ, તેની વૃષ્ટિ કરે છે અજાણ । ધમાધમ કરે છે અસુર, નથી વિવેકછે ક્રોધાતુર ।।૩૪।।
એક માણસ આવ્યો નવીન, મહારાજ પાસે બુદ્ધિહીન । પીતાંબર હતું પ્રભુશિર, તે ઉપાડી લીધું છે અધીર ।।૩૫।।
તે દેખી મૂળજી બ્રહ્મચારી, પોતે કામ કર્યું છે વિચારી । શ્રીહરિને તેડી લીધા ત્યાંય, બેસાડી દીધા ઓરડામાંય ।।૩૬।।
સાંકળ બંધ કરી છે દ્વાર, અસુર ખેદ પામ્યા આ વાર । મહારાજને મારવા સારું, એક જન આવ્યો છે ત્યાં વારું ।।૩૭।।
શીંગડિયું લીધી કરભૂર, વેગે દોડ્યો આવ્યો તે અસુર । જેવો તેહ આવ્યો બળસાથ, હીરચંદે ઝાલ્યા છે બે હાથ ।।૩૮।।
પકડી કરી સમાધિ ત્યાંય, તેણે જાણ્યું બાંધ્યો બંધમાંય । બળ કરીને છુટવા જાય, પણ ચાલ્યો નહિ ત્યાં ઉપાય ।।૩૯।।
હીરાચંદને અક્ષરસુખ, પણ તેને ભારે પડ્યું દુઃખ । કર ઝાલ્યા જાણે વજ્રપાસ, ઉભો રહ્યો તે થૈને નિરાશ ।।૪૦।।
પછી બીજા હતા જન જેહ, ધુડ્ય નાખી ફાંટ્યો ભરી તેહ । તે રઘુનાથ-દાસને શિર, પડી ધુડ તે નાઠો અધિર ।।૪૧।।
હિંદુરાજાયે જાણી તે વાત, લોલંગરનો છે ઉતપાત । એમ જાણીને કર્યો તે શાંત, તે પાછા ગયા થૈછે નિરાંત ।।૪૨।।
હવે વાલિડો કરે ચરિત્ર, મનુષ્યાકૃતિ વડે પવિત્ર । બોલ્યા બીતા બીતા બલવન, સુણો સત્સંગી સૌ હરિજન ।।૪૩।।
હવે અમને જે તે પ્રકાર, છાના કાઢી મુકો શેર બાર । નૈ તો આ લોકોનો છે વિરોધ, અમને મારશે કરી ક્રોધ ।।૪૪।।
સુણો શ્રોતા વિવેકી હે જન, કોઈ સંદેહ ન ધરો મન । કરે પ્રાકૃત ચેષ્ટા મોરાર, ભક્તની પરીક્ષા લેવા સાર ।।૪૫।।
જે છે કાળતણા વળી કાળ, તેને કોણ કરી શકે આળ । પણ લીલા વધારવા કાજ, એવી લીલા કરે મહારાજ ।।૪૬।।
હીરાચંદભાઈ આદિ જન, બોલે શ્રીહરિ સાથે વચન । એવું તે શું બોલ્યા મહારાજ, કોણ છે જગતમાં એવો આજ ।।૪૭।।
અવતારી છો શ્રીભગવાન, બહુનામી સદા બળવાન । એવો બ્રહ્માંડમાં નથી કોઈ, તે તમને મારી શકે જોઈ ।।૪૮।।
તવ ઇચ્છા વિના સુકું પત્ર, કોઈ ફેરવી શકે ન અત્ર । પ્રકૃતિ પુરૂષાદિક જેહ, તમો વડે મોટા થયા એહ ।।૪૯।।
તમારી માયા છે બળવાન, કોણ જાણી શકે તે નિદાન । આ તો મોહ પમાડવા કાજ, આપ લીલા કરોછોજી આજ ।।૫૦।।
પ્રભુપણું અમારામાં આજ, કાંઈ નથી કહે મહારાજ । એમ બોલી મધુર વચન, આપે ભક્તને આનંદ મન ।।૫૧।।
મોહ પમાડે પાપીને આજ, એ ચરિત્ર કરે મહારાજ । એમ કરતા તે અહ્લાદ, ત્રિમાસ રહ્યા અમદાવાદ ।।૫૨।।
પછે કર્યો મનમાં વિચાર, ત્યાંથી ચાલવાનો નિરધાર । નિજ સેવકને લઈ સાથ, ત્યાંથી ચાલેછે શ્રીયોગિનાથ ।।૫૩।।
ઇતિ શ્રીમદેકાંતિકધર્મપ્રવર્તક શ્રીસહજાનંદસ્વામી શિષ્યભૂમાનંદમુનિ વિરચિતે શ્રી ઘનશ્યામલીલામૃતસાગરે ઉત્તરાર્ધે આચાર્યશ્રી અયોધ્યાપ્રસાદજી રામશરણજી સંવાદે શ્રીનારાયણ-મુનિ અમદાવાદમાં મનુષ્યચરિત્ર કરી ભક્તજનને આનંદ પમાડ્યા એ નામે બત્રીશમો તરંગ ।।૩૨।।