પૂર્વછાયો
સુણો તમે રામશરણજી, બાકીનાં જે બેઉ અંગ । ગોપાલમુનિ પ્રત્યે કેછે, રાજી થઇ નવરંગ ।।૧।।
છઠ્ઠા મુક્તની જે વિક્તિ છે, કહું કરીને વિસ્તાર । તત્પર થઇને સાંભળો, પીવો સુધારસ સાર ।।૨।।
પ્રગટનો એ ભક્ત પણ, ઇચ્છા રહે એમ મન । ભક્તિ કરવી પ્રભુજીની, જમાડવા પાવન ।।૩।।
ભારે ભારે વસ્ત્ર ઘરેણાં, વળી મંદિરનાં કામ । મોટા બાગ-બગીચા કરવા, પ્રભુને અર્થે તમામ ।।૪।।
ફરતા ફેરી ગરબી ગાવું, એ આદિ ક્રિયા જેહ । ભાવથી એમ ભક્તિ કરે, આનંદ પામીને તેહ ।।૫।।
ચોપાઇ
હવે એ ક્રિયા ન કરો જન, એમ આજ્ઞા કરે ભગવન । મારો અડગ નિશ્ચે રાખશો, પાળો આજ્ઞા પાછા ન ફરશો ।।૬।।
એવું ભગવાનનું વચન, તેને ધારી વિચારી લે મન । આવે નિજ અંગને ઘસારો, ન લાગે તેને આજ્ઞાનો ડારો ।।૭।।
કરે પ્રભુનાં વાક્યનો ત્યાગ, અંગ છોડે નહિ મહાભાગ । એવાં લક્ષણ જેમાં પ્રમાણો, ગોલોકનો મુક્ત એહ જાણો ।।૮।।
હવે સાતમો જે મુક્ત જન, તેનાં લક્ષણ સુણો પાવન । હોય પ્રગટતણો આશ્રિત, અસાધારણ ધર્મી દઢ ચિત્ત ।।૯।।
જ્ઞાન વૈરાગ્ય ભક્તિ એકાંતિ, એવી દઢ થઇ છે વળી મતિ । મહાત્મ્ય સાથે નિશ્ચે અડગ, કદી પાછો ભરે નહિ પગ ।।૧૦।।
એવા મહામુક્ત છે નિરધાર, પણ વર્તે આજ્ઞા અનુસાર । જેમ પ્રત્યક્ષ કહે જીવન, તેમ વર્તે સંત હરિજન ।।૧૧।।
વળી પ્રાર્થના કરે એમ, હે પ્રભુજી કહો તમે જેમ । તે પ્રમાણેજ હું તો કરીશ, તમારી આજ્ઞા શીષ ધરીશ ।।૧૨।।
એમ પ્રગટતણું વચન, ઉમંગે પાળે નિર્મળ મન । લેશમાત્ર સંશે નવ કરે, મુજ મૂર્તિ વિષે ચિત્ત ધરે ।।૧૩।।
અવિનાશી જો અદ્શ્ય થાય, જ્યારે પોતાના ધામમાં જાય । આજ્ઞા સહિત મર્યાદા જેહ, પોતે બાંધી ગયા હોય તેહ ।।૧૪।।
પોતે વરતે એજ પ્રમાણે, ન લોપે મર્યાદા કોઇ ટાણે । એવાં લક્ષણ જેમાં જણાય, અક્ષરમુક્ત એતો ગણાય ।।૧૫।।
એવા સદ્ગુણ લક્ષણે યુક્ત, સાતે ધામના બતાવ્યા મુક્ત । લીલા કરે છે જગદાધાર, આપ્યાં સર્વેને સુખ અપાર ।।૧૬।।
પછે ભૂધરજી ભયહારી, અશલાલી ગયા સુખકારી । આંબાવાડિયે ઉતર્યા શ્યામ, ઓટાપર બેઠા સુખધામ ।।૧૭।।
એવા સમયમાંહી વિવેક, રમ્યો રાવળીયો આવી એક । તેને દેખીને શ્રીભગવન, મનમાં થયા અતિમગન ।।૧૮।।
દોઢસો રુપૈયાતણું શેલું, પોતે આપ્યું તે રંગભરેલું । પછે ગામમાં મોટા અમીન, હરિભાઇ ને વેણી પાવન ।।૧૯।।
તેમને ઘેર્ય કરાવ્યો થાળ, સંત સાથે જમ્યા તતકાળ । ત્યાંથી જેતલપુર થૈ છેલો, ગઢપુરે ગયા અલબેલો ।।૨૦।।
દાદાખાચરનો દરબાર, તેમાં જાઇ બિરાજ્યા તે વાર । પછે કૃપા કરી કીરતાર, મંગાવી છે કેરીયો અપાર ।।૨૧।।
સંત સેવકને આજ્ઞા કીધી, સહુ સૌના હાથે લેવા દીધી । ગમે તેમ ચુસીને જમે છે, શ્રીહરિજીને તે તો ગમે છે ।।૨૨।।
વળી રસરોટલી કરાવી, સંત સેવકને તે જમાવી । એવી લીલા કરે છે અપાર, ચોમાસું આવ્યું છે તેહઠાર ।।૨૩।।
ધારણા પારણાના જે નેમ, સર્વે સંતને આપ્યાં છે એમ । ૧દાદાતણાં માતુશ્રી પાવન, નામ સુરબાઇ છે તે ધન ।।૨૪।।
તેને આજ્ઞા કરી મહારાજે, સંતને પારણાં કરાવા કાજે । એવાં કરે છે રૂડાં ચરિત્ર, દુર્ગપુર વિષે નરમિત્ર ।।૨૫।।
એવા સમયમાં કોઇ દિન, એક કામ બન્યું છે નવીન । દાદાખાચરના બસે અરી, મારવા આવ્યા તે શસ્ત્ર ધરી ।।૨૬।।
એવું દેખીને શ્રીઅવિનાશ, તેનો ગર્વ હરવાને ખાસ । ભગુજી આદિ જે બારપાળા, અતિ શૂરવીર છે મતવાલા ।।૨૭।।
તે દ્વારે પરાજ્ય કરાવ્યો, હરામીનો સમૂહ હરાવ્યો । એવું કરીને ભક્તનું કાજ, પછે ચાલ્યા ત્યાંથી મહારાજ ।।૨૮।।
સંત હરિજન સંગે લાલ, પ્રીતે પધાર્યા શ્રીવડતાલ । નિજ અક્ષરભુવન જ્યાંય, બહુનામી બિરાજ્યા છે ત્યાંય ।।૨૯।।
વિજયાદશમી દિન જેહ, શમી પૂજવા ગયા છે એહ । વર્ણિરાજ રૂડા વાસુદેવ, તેમણે પૂજા કરીછે એવ ।।૩૦।।
પછે ગોમતીજીને કીનારે, અશ્વ દોડાવ્યો છે ઘણીવારે । ત્યાંથી સુંદરશ્યામ સધાવ્યા, સર્વે સહિત મંદિરે આવ્યા ।।૩૧।।
સભા કરી બિરાજ્યા તે સ્થાન, ઘણું સુખ આપ્યું ભગવાન । તે સમે તેજ પ્રગટ્યું અપાર, શ્રીજીની મૂર્તિમાંથી એ ઠાર ।।૩૨।।
તેજ તેજ તેજનો અંબાર, ચિદ્ઘન છે ચૈતન્યસાર । તે દેખીને હરિજન એક, સમાધિનિષ્ઠ થયો વિશેક ।।૩૩।।
અહોહોહો આ શું કહેવાય, આવું તેજ આ ક્યાંથી દેખાય । એમ કૈને કર્યો છે હોકારો, બોલવા લાગ્યો છે રહી ન્યારો ।।૩૪।।
તેના સામું જોવે છે શ્રીહરિ, પોતે આંગળીની સાન કરી । છાનો રાખીને સુંદર શ્યામે, નીચે બેસાર્યો છે એજ ઠામે ।।૩૫।।
છાનો રૈ જાય છે ધરી નેમ, વળી બોલે છે એમનો એમ । એમ ફરી ફરી ઘણીવાર, એને દેખાડ્યો છે ચમત્કાર ।।૩૬।।
એવો દેખીને પ્રૌઢ પ્રતાપ, આશ્ચર્ય પામ્યા છે સહુ આપ । તેને બીજે દિને મતિધીર, ગોમતીને કાંઠે નરવીર ।।૩૭।।
સભા કરી બિરાજ્યા છે ત્યાંય, ઘણો મોદ કરી મનમાંય । પછે સંત હરિજન સાથે, રુડી વાત કરી યોગિનાથે ।।૩૮।।
વળી મેર્ય કરી વનમાળી, બહુનામી બોલ્યા પાડી તાળી । મુને જે જાણે અક્ષરપતિ, પુરૂષોત્તમની કરી મતિ ।।૩૯।।
ભાવે કરશે મારૂં ભજન, નર નારી જે નિર્મળ મન । એને અક્ષરમાં લઇ જાશું, અંતકાળે તેના બેલી થાશું ।।૪૦।।
પણ જે કોઇ પુરૂષ જન, તરુણીમાં રેશે તેનું મન । દશ હજાર વર્ષનું સ્પષ્ટ, ભૂત થઇ ભોગવશે કષ્ટ ।।૪૧।।
એમ સ્ત્રીને પુરૂષમાં રેશે, વિષય વાસના સુખ લેશે । તેને ભૂતડી થાવું પડશે, એટલા વર્ષ એ રખડશે ।।૪૨।।
તે કેડે નિર્વાસનિક થાશે, વળી ગુણ અમારા જો ગાશે । ત્યારે મળશે અક્ષરધામ, ત્યાં આપીશું અવિચળ ઠામ ।।૪૩।।
કરેછે વ્હાલો એમ ચરિત્ર, વૃત્તપુરીમાં પુન્ય પવિત્ર । સંત સેવકને વારે વારે, મનમોદ અતિશે વધારે ।।૪૪।।
ઇતિ શ્રીમદેકાંતિકધર્મપ્રવર્તક શ્રીસહજાનંદસ્વામી શિષ્યભૂમાનંદમુનિ વિરચિતે શ્રી ઘનશ્યામલીલામૃતસાગરે ઉત્તરાર્ધે આચાર્યશ્રી અયોધ્યાપ્રસાદજી રામશરણજી સંવાદે શ્રીહરિ વૃતપુરીમાં ગોમતીને કાંઠે સભામાં ભગવદ્વાર્તા કરતા હવા એ નામે ત્ર્યાશીમો તરંગ ।।૮૩।।