રાગ :- ધન્યાશ્રી
સર્વે વાતનું શોધી લીધું સારજી, નથી કોઇ બૃહત વૈરાગ્યની હારજી ।
અંતર વિચારિયું વારમવારજી, શુદ્ધ વેરાગ્ય તો સૌને પારજી ।।૧।।
રાગ :- ઢાળ
શુદ્ધ વૈરાગ્ય પાર સહુને, નથી એથી અધિક કોઇ એક ।
વાંધો ન રહે કોઇ વાતનો, જો આવી ઉપજે ઠીકોઠીક ।।૨।।
શાસ્ત્ર સર્વે સાંભળ્યાં, તેમાં છે ચ્યાર પ્રકારની વાત ।
ધર્મ અર્થ કામનું કહ્યું, માંહી મોક્ષનું પણ સાક્ષાત ।।૩।।
પણ બૃહત વૈરાગ્ય વિસ્તાર વિના, થોડે ઠેકાણે લખ્યો લહી ।
પણ તીખા તીવ્ર વૈરાગ્યની, વાત પુરી પુરાણે નવ કહી ।।૪।।
ખાન પાન વળી વિષય સુખનું, ઠામોઠામ સ્થાપન કર્યું ।
હરખ શોકને હાર્યા જિત્યા, એ સાંભળતાંમાં શું સર્યું ।।૫।।
આખી અવનિમાં એકનું, કહ્યું ઉદય અસ્તલગી રાજ ।
સુખ દુઃખ તેનાં સુણતાં, કહો શું સરિયું કાજ ।।૬।।
આખા જગતમાં એવી વાતો, ઘરોઘર ઘણી ગવાયછે ।
પણ નર અમર નિશાચર, બૃહત વૈરાગ્યને કોઇ ચા’યછે ? ।।૭।।
વૈરાગ્ય માગવો વિકટ છે, જેમ નાખવો કળેજે હાથ ।
જીવવા ન દિયે જીવથી, રે’વા ન દિયે કોઇનો સાથ ।।૮।।
જેને મરવાનું હોય મનમાં, તે માગજો બૃહત વૈરાગ્ય ।
તે અક્ષરથી આણી કોરે, રે’વા ન દિયે જાગ્ય ।।૯।।
એતો મરજીવાનો માર્ગછે, હોય મરજીવા તે માંડે પગ ।
નિષ્કુલાનંદ એ જેને પ્રગટે, તેને સર્વે ચડી જાયે સગ ।।૧૦।। કડવું ।।૨૦।।
રાગ :- ગરબી
સગ્ય ચડિ જાયેરે શુદ્ધ વૈરાગ્યથીરે, શું કહું બૃહત વૈરાગ્યની વડાઈરે ।
તીવ્ર વૈરાગ્યરે તેવડ્યે તનમાંરે, કસર રે’વા ન દિયે કાંઈરે; સગ્ય૦ ।।૧।।
તીવ્ર વૈરાગ્યરે તિખી તરવાર છે, અતિશે સજેલ આકરી ધારરે ।
અડતામાં કરેરે સરવે વેગળુંરે, લેશ ન રે’વા દિયે સંસારરે; સગ્ય૦ ।।૨।।
એક હરિ વિનારે કરે બીજું અળગુંરે, તેની ઘણી લાગે નહિ વળી વારરે ।
એવો ઉપાયરે અવર એકે નથીરે, શું કહિયે વર્ણવી એહની હારરે; સગ્ય૦ ।।૩।।
અતિમોટે ભાગ્યેરે જાગે એહ અંતરેરે, જેને હોયે પૂરણ પુણ્યનો જોગરે ।
નિષ્કુલાનંદરે કહે તેના મનમાંરે, રે’વા ન દિયે રતિયે રોગરે; સગ્ય૦ ।।૪।। પદ ।।૫।।