પૂર્વછાયો- ધન્યધન્ય ધુવા ગામમાં, જયાં ભક્ત રહે ભાવિક ।
સહાય કરી જેની શ્યામળે, તેહ કહું હવે કાંઇક ।।૧।।
લુવાર ભક્ત લુકી નામે, આવ્યો તેહના દેહનો કાળ ।
અંતસમે અલબેલડો, આવ્યા તેડવા દયાળ ।।૨।।
સંત સહિત શ્યામળો, પધાર્યા પ્રકટ આપ ।
દર્શન દીધાં દાસને, સહુ નિરખી થયાં નિષ્પાપ ।।૩।।
સતસંગી કુસંગી સહુએ, દિઠા પ્રકટ પ્રમાણ ।
નહિ સ્વપ્ન સાક્ષાત જાણો, આવ્યા શ્યામ સુજાણ ।।૪।।
ચોપાઇ- લુકી લાગ્યો લળીલળી પાય, નિર્ખિ નાથ તૃપત ન થાય ।
કહે નાથ લુકી તારે કાજ, આવ્યા તેડવાને અમે આજ ।।૫।।
માટે તરત થાઓ તૈયાર, ચાલો વેળ ન કરો લગાર ।
ત્યારે લુકીએ તજીયા પ્રાણ, ચાલ્યો નાથને સાથે સુજાણ ।।૬।।
સહુ જોઇ રહ્યા બહુ જન, દેખી આશ્ચર્ય કહે ધન્યધન્ય ।
ઘણા મરે છે આ ગામમાંય, આવે જમ લેવા લઇ જાય ।।૭।।
પણ તેડવા આવે મહારાજ, એવું તો અમે દીઠું છે આજ ।
માટે આતો વારતા અલેખે, થયો પરચો સહુ જન દેખે ।।૮।।
વળી ભક્ત લુવાર તે કહીએ, પ્રાણનાથ નામે તેહ લહીએ ।
તેને પ્રભુમાંહિ પ્રીત ઘણી, કરે પૂજા નિત્ય પટતણી ।।૯।।
તેને ઘેર પધારી ગોવિંદ, પાડી આપ્યાં ચરણારવિંદ ।
વળી સહુને દિધાં દર્શન, નિર્ખિ નાથને થયાં મગન ।।૧૦।।
કહે ધન્યધન્ય મહારાજ, આતો પરચો પામ્યા અમે આજ ।
થયાં પ્રકટ પ્રમાણ દર્શન, પાડ્યાં પગલાં થઈ પ્રસન્ન ।।૧૧।।
આતો વાત અતિશય મોટી, હશે પાપી તે પરઠશે ખોટી ।
વળી પ્રાણનાથનો જે તાત, નામ કેશર કહું તેની વાત ।।૧૨।।
હતો કબીરના મતમાંહિ, નોતિ પ્રભુમાં પ્રતીત કાંઇ ।
તેના દેહનો આવિયો કાળ, આવ્યા તેડવા જમ તતકાળ ।।૧૩।।
તેહ હતો વિષય અભિલાષી, ગયો જમના હાથથી નાશી ।
તર્ત પામિયો ભૂતનો દેહ, પાછો જઇ રહ્યો નિજગેહ ।।૧૪।।
કરે હોહોકાર વાણી ઘણી, થઇ કબીરિયો બણીઠણી ।
એની સ્ત્રીના દેહમધ્યે આવી, કરી પ્રવેશ તેને બોલાવી ।।૧૫।।
કહે સ્વામિનારાયણ સત્ય, એહ વિના બીજા છે અસત્ય ।
સ્વામી પ્રકટ પ્રભુ પ્રમાણ, એહ વિના બીજે નથી કલ્યાણ ।।૧૬।।
કબીરિયા મોટામોટા મેત, માનો સહુ થયા ભૂત પ્રેત ।
કરતા ખંડન તીર્થ ને વ્રત, તેનું અઘ આવ્યું છે જો તર્ત ।।૧૭।।
કહેતા પ્રભુના અવતાર ખોટા, તેહ પાપે ભૂત થયા મોટા ।
માટે કબીરિયા કોઇ મ થાજયો, થઇ આસ્તિક હરિગુણ ગાજયો ।।૧૮।।
પ્રાણનાથની વાતો સાંભળજયો, જેમ કહે તેમ સહુ કરજયો ।
પુણ્ય પવિત્ર છે પ્રાણનાથ, તેણેકરી હું થયો સનાથ ।।૧૯।।
સુણી એના મુખનું ભજન, તર્ત છૂટ્યો હું ભૂતનું તન ।
હવે જાઉં છું હરિને ધામ, સુણી સ્વામિનારાયણ નામ ।।૨૦।।
એમ બોલ્યો એ બાઇમાં રઇ, સહુએ સાંભળિયું કાન દઇ ।
કહે ધન્યધન્ય આજ સ્વામી, બીજા મત તે લુણહરામી ।।૨૧।।
જાુવો કબીરિયો ભૂત થઇ, બોલ્યો પોતાની સ્ત્રીમાં રઇ ।
સાચા કહ્યા સહજાનંદ સ્વામી, બીજા કહ્યા તે કપટી કામી ।।૨૨।।
માટે એથી વાત મોટી કહી, થયો સાચો પરચો ફેર નહિ ।
વળી બીજી વાત છે અનુપ, સુણો સતસંગી સુખરૂપ ।।૨૩।।
વળી એ ગામના હરિજન, કરે પ્રકટ પ્રમાણ ભજન ।
ખરો વિશ્વાસ તે ઉર આણી, સ્વામી વિના વદે નહિ વાણી ।।૨૪।।
કરે સમૈયા સર્વે સંભાળી, અષ્ટમી એકાદશી દીવાળી ।
જેજે હરિના જન્મ દિવસ, કરે ઉત્સવ તેદિ અવશ્ય ।।૨૫।।
એમ કરતાં આવી છે હોળી, રમે નરનારી મળી ટોળી ।
નાખે ધુડ્ય ને ભાખે ગાળિયો, કરે હોહો ને પાડે તાળિયો ।।૨૬।।
એવી રીત્ય સતસંગી જોઇ, એહ પેરે રમે નહિ કોઇ ।
સહુ બેસે મંદિરમાં મળી, કરે વાત પ્રભુજીની વળી ।।૨૭।।
એમ કરતાં હુતાશની આવી, સવેર્ હરિજનને મન ભાવી ।
લાવ્યા ગુલાલ કઢાવ્યા રંગ, માંહોમાંહિ રમવા ઉમંગ ।।૨૮।।
પછી સજજ થયા સહુ જન, જાણી મોટો ઉત્સવનો દન ।
નાખે રંગ ઉડાડે ગુલાલ, તેણે સહુ થયા રંગલાલ ।।૨૯।।
મુખે બોલે નારાયણ નામ, પાડે તાળી જાણે સહુ ગામ ।
અતિપ્રેમમાં મગન સહુ, હૈયે હેત પ્રીત્ય વળી બહુ ।।૩૦।।
તેનું હેત જોઇ હરિરાય, આવ્યા અલબેલો તર્ત ત્યાંય ।
આવી ભળ્યા મંડળીમાં નાથ, રાચ્યા રમવા જનને સાથ ।।૩૧।।
તાળી ભેળી પાડે હાથે તાળી, ધુન્ય ભેળી કરે ધુન્ય વળી ।
રમે દાસ સાથે રંગભીનો, કરે ઉત્સવ હુતાસનીનો ।।૩૨।।
પ્રભુ પોત્યે પ્રકટ પ્રમાણ, રમે જનને સંગે સુજાણ ।
સહુ કરે દરશન દાસ, અતિ રૂપરાશિ અવિનાશ ।।૩૩।।
દિઠા સત્સંગી કુસંગી જને, જોઇ આશ્ચર્ય પામિયા મને ।
કહે મહારાજ છે પરદેશે, આંહિ આવ્યા છે અલૌકિક વેશે ।।૩૪।।
જેને નિરખવા હોય તે નિરખો, વળી પરખવા હોય તે પરખો ।
એમ કરતાં માંહોમાંહિ ઉચ્ચાર, પ્રભુ અદૃશ્ય થયા તે વાર ।।૩૫।।
પછી સર્વે રહ્યા છે વિમાશી, કહે ક્યાં ગયા અવિનાશી ।
એક કહે રમ્યા મુજસાથે, એક કહે લીધી તાળી હાથે ।।૩૬।।
એક કહે હતા મારે પાસ, મારે હતી મળવાની આશ ।
આતો આપણે ન જાણ્યું કાંઇ, ચડ્યા રમાવાના તાંનમાંઇ ।।૩૭।।
ત્યારે એક કહે સાંભળો જન, મોટાં ભાગ્ય થયાં દરશન ।
હવે ઓરતો મ કરો કાંઇ, રાખો મૂરતિ અંતરમાંઇ ।।૩૮।।
થયો પરચો જાણજયો જન, મોટાં ભાગ્ય માનો ધન્યધન્ય ।
એહ રીત્યે અપરમપાર, થાય પર્ચા હજારે હજાર ।।૩૯।।
કોઇકને ઘરે જમે આવી, કોઇકને આપે હાર લાવી ।
કોઇકને કરતાં ભજન, થાય પ્રકટ પ્રમાણ દર્શન ।।૪૦।।
નિત્ય ધુન્ય કરે આવી સાથે, પાડે પ્રકટ તાળી બે હાથે ।
એમ આપે પરચા અપાર, કહેતાં લખતાં ન આવે પાર ।।૪૧।।
અંતકાળે તો અવશ્ય આવે, એ બિરૂદ કેદિ ન બદલાવે ।
જે કોઇ સ્વામિનારાયણ કેય, તેના માથે નથી કેનો ભેય ।।૪૨।।
માટે રહો નિર્ભય નિઃશંક, મળ્યે મહારાજ ન રહેવું રંક ।
જેને પાસે હોય ચિંતામણિ, કેમ દુઃખી રહે તેહ ધણી ।।૪૩।।
તેમાં કંગાલ રહે નર કોય, એના ચિંતવ્યામાં ફેર હોય ।
તેમ પ્રકટ મળ્યે મહારાજ, સરે સવેર્ પેરે વળી કાજ ।।૪૪।।
તેમાં દુઃખી રહે જેહ જન, તેને તેવું જ છે ચિંતવન ।
હરિ કલ્પવૃક્ષસમ કાવે, નિશ્ચે નિષ્કુળાનંદ એમ ગાવે ।।૪૫।।
ઇતિ શ્રીમદેકાંતિકધર્મ પ્રવર્તક શ્રીસહજાનંદસ્વામિ શિષ્ય નિષ્કુળા નંદ મુનિવિરચિતે ભક્તચિંતામણિ મધ્યે શ્રીજીમહારાજે હરિજનને પરચા પૂર્યા એ નામે એકસો ને પંચાવનમું પ્રકરણમ્ ।।૧૫૫।।