પૂર્વછાયો-
ત્યાર પછીની વારતા, સુણજયો સહુ રૂડી પેર ।
બરોબરનાં બાળકાં, આવ્યાં હરિને મળવા ઘેર ।।૧।।
આવીને કહ્યું ભાઇને, ક્યાં ગયા હરિ મહારાજ ।
શોધું છું અમે સવારનાં, પણ મળ્યા નહિ એહ આજ ।।૨।।
જેજે સ્થળે જાતાં અમે, તે તો શોધ્યાં સર્વે ઠામ ।
ક્યાંય ન મળ્યા નીલકંઠજી, ઘણું ગોત્યા અમે ઘનશ્યામ ।।૩।।
ત્યારે ભાઇ ભોજાઇ સાંભળી, વળી પેટમાં પડી ફાળ ।
આથમ્યા લગી ન આવિયા, ક્યાં હશે હરિ દયાળ ।।૪।।
રાગ: વેરાડી
એ પછી પડી રાત્ય, ભ્રાત જોઇને રે ।
હૈયું ન રહ્યું હાથ, દીધું રોઇને રે ।।૫।।
એ ભોજાઇ તન ભાન, ભુલ્યાં સાંભળી રે ।
પ્રેમે થઇ પરવશ, પડ્યાં ભોંયે ઢળી રે ।૬।
એ પછી ઉઠી એમ બોલ્યા વાણીયે રે ।
સ્વામી શોધી શહેર એને ઘેર આણિયે રે ।।૭।।
એ સસરે ભલામણ્ય, આપીતી એહની રે ।
સાંજ સુધી ખબર ન લિધી તેહની રે ।।૮।।
એવું જાણી દોય દર્દે ડોલિયાં રે ।
ખાન પાન ખબર સર્વે ભૂલિયાં રે ।।૯।।
એ અનુજ ઇચ્છારામ, રુવે ઘરમાં રે ।
પડીયા બેઉ ભાઇ, શોકસાગરમાં રે ।।૧૦।।
એ મારા ભાગ્યની વાત, કહીએ કેહને રે ।
બાળપણામાં માયે, મુક્યો દેહને રે ।।૧૧।।
એ જાણું નીલકંઠ, લાડ લડાવશે રે ।
તે પણ ગયા ક્યાંય, કૈયેં આવશે રે ।।૧૨।।
એ પછી જોવા કાજ, સર્વે ચાલિયાં રે ।
નયણે વહે નીર, ન રહે ઝાલિયાં રે ।।૧૩।।
એ જોયું સર્વે શહેર, બજારું શેરિયું રે ।
જોયાં ગલી ઘર, ફરીફરી હેરિયું રે ।।૧૪।।
એ જોયાં ચૌટા ચોક, મંદિર માળિયાં રે ।
જોયાં મેડી મોલ જરૂખા જાળીયાં રે ।।૧૫।।
એમ અટારી અવાસ, અગાશી ફળિયાંરે ।
ગોતતાં ગઇ રાત્ય, નાથ ન મળિયા રે ।૧૬।
એ જોઇ સર્વે સીમ, વન વાડિયુંરે ।
સર સરિતા તીર, પોકારું પાડિયુંરે ।।૧૭।।
એ વીર મારા લઇ પ્રાણ, કોને ક્યાં ગયારે ।
દિધાં અમને દુઃખ,કેમ નાવી દયારે ।૧૮।
એ દશરથને દુઃખ, દીધું રઘુનાથજીરે ।
એમ કીધું તમે આજ, નીલકંઠ નાથજીરે ।।૧૯।।
એ અમારા જાશે પ્રાણ, પછી આવશોરે ।
નિંદા કરશે લોક, નમેરા કહાવશો રે ।।૨૦।।
એ એમ કલ્પે ભાઇ, વીર સાંભરે રે ।
નહિ એવા નીલકંઠ, વિસાર્યા વિસરે રે ।।૨૧।।
દિયરને વિયોગે, દુઃખે જાય પડી રે ।
નોતિ કરવી નાથ, અમ પર આવડી રે ।।૨૨।।
એ કેમ ધરૂં ધીર, મારા મનમાં રે ।
મૂર્તિ ચડી ચિત્ત, તપિયાં તનમાં રે ।।૨૩।।
એ ભોજાઇ મનમાંઇ, ચિહ્ન ચિંતવિ રે ।
હૈયે ન રહી ધીર, દુઃખી બહુ હવી રે ।।૨૪।।
એ અવલ ઉર્ધ્વરેખ, દોય પગમાં રે ।
પડતી હશે છાપ, તેની મારગમાં રે ।।૨૫।।
એ પગ અંગુઠે રેખ, ઓપે આંગળીરે ।
માનું મણી લાલ, નખ આવલી રે ।।૨૬।।
એ અંકિત લંકિત પાય, પેની પાતળિરે ।
જયારે જોઇશ નાથ, ત્યારે લઇશ કળિરે ।૨૭
એ જંઘા જાનું ઉરૂ, ઉભય જોઇને રે।
નાભિ નિરખી નેણ, નહિ પુછું કોઇને રે ।।૨૮।।
એ પડે પેટે વળ, ત્રણ તેહને રે ।
ઉર તરુતમાલ, ભુલું કેમ એહને રે ।।૨૯।।
એ ચિબુક મુખમાંય, દંત આવળી રે ।
ઓપે છે અપાર, જાણું અનારકળી રે ।।૩૦।।
એ નાસા પાસે તિલ, અવલ ગાલ છે રે ।
એ બે એધાંણે નાથ, માથે વાળ છે રે ।।૩૧।।
એ કોમળ સુંદર નેણ, છપાડ્યાં નહિ છપે રે ।
જેની ભ્રકુટિ જોઇ કાળ, મનમાંહિ કંપે રે
એ અવલ છે એક તિલ, ડાબા કાનમાં રે ।
સુંદર શોભે ભાલ, છે ભીનાવાનમાંરે।।૩૩।।
એ એવો મારો વીર, માં સંતાડજયો રે ।
મારો જીવનપ્રાણ, મને દેખાડજયો રે ।।૩૪।।
એ નાવે બીજો કોઇ એની જોડ્યમાં રે ।
અણપુછ્યે ઓળખાય, લાખો ક્રોડ્યમાં રે ।।૩૫।।
એ યોગી યતિ કોઇ રખે ભોળવો રે ।
જાણી નાનો બાળ, એને નહિ ઓળવો રે ।।૩૬।।
એ નરનારીમાંય, જેને જેને મળે રે ।
કહેજયો જાવો ઘેર, ઘરનાં કળકળે રે ।।૩૭।।
એ ન મળ્યા નીલકંઠ, થયાં બહુ દુઃખી રે ।
પછી આવ્યાં ઘેર, વિલખી વિલખી રે ।૩૮।
એ કટિ ઉપર કર, લીયે લડથડિયાં રે ।
નયણે ચાલ્યાં નીર, દુઃખડાં પડિયાં રે ।।૩૯।।
એ પછી પોત્યાં ઘેર, ગુણ ખટકે ખરા રે ।
રાંધ્યાં રહ્યાં અન્ન, નાવી નિંદરા રે ।।૪૦।।
એ જંખે સર્વે જન, સંભારી શ્યામને રે ।
ગયા ઘનશ્યામ, ઘેલું કરી ગામને રે ।।૪૧।।
એ ભાભી ભવનમાંય, જોઇ જણશું રે ।
હૈયે ન રહી ધીર, જોઇ ચિતડું ખશું રે ।।૪૨।।
એ પડી રહી પાઘ, ન પહેરી ઝુલડી રે ।
ગયા નાગે પાય, ન પહેરી મોજડી રે ।।૪૩।।
એ કાંટા ને કાંકર, વીર ખુંચશે રે ।
લાગશે જયારે ભૂખ, ત્યારે કોણ પુછશે રે ।।૪૪।।
એ એમ કલ્પે ભાઇ, ભોજાઇ મનમાં રે ।
જાણું છું જીવન, ગયા છો વનમાં રે ।।૪૫।।
એ વરુ વાનર વાઘ, વસે વનમાં રે ।
તેથી બિશો તાત, તમે મનમાં રે ।।૪૬।।
એ વળી રીંછ ભીંછ, રોઝ ચિતરા રે ।
મહિષા ને માતંગ, વરાહ વન ખરા રે ।।૪૭।।
એ ભૂત પ્રેત દૈત્ય, રાક્ષસ રાક્ષસી રે ।
વનમાં ભાવુ ભીલ, વસે હબશી રે ।।૪૮।।
એ વિકટ હશે વન, સઘન ઝાડથી રે ।
પડતી હશે ઝર, મોટા પહાડથી રે ।।૪૯।।
એ દેખી એવું વન, જન જાય ચળી રે ।
તમે બીશો બાપ, ઘેર આવો વળી રે ।।૫૦।।
એ ભાઇ ને ભોજાઇ, એમ કળ કળે રે ।
વાલો પોત્યા વન, કોણ સાંભળે રે ।।૫૧।।
એ કુટુંબ ને પરિવાર, હાર્યાં રોઇને રે ।
કેનો ન વ્યાપ્યો મોહ, મને નિરમોહિને રે ।૫૨
જાણું સગાં સેણ, નોતાં સ્વપ્ને રે ।
મેલી વિસારી વાત, વૈરાગ્ય ઉપને રે ।।૫૩।।
એ લીધી વિકટ વાટ, વાલે વનની રે ।
નિષ્કુળાનંદને નાથ, ન સુણી સ્વજનની રે ।૫૪।
ઇતિ શ્રીમદેકાન્તિકધર્મપ્રવર્તક શ્રીસહજાનંદસ્વામિ શિષ્ય નિષ્કુળાનંદ મુનિ વિરચિતે ભક્તચિંતામણી મધ્યે શ્રીજી મહારાજ ઘેરથી નિસર્યા ને કેડયે વિલાપ કર્યો એ નામે સત્તાવિસમું પ્રકરણમ્ ।।૨૭।।