સંત સમર્થ છે શ્રીહરિ સેવીજી, આપું એને ઉપમા નથી કોઈ એવીજી
અનુપમને ઉપમા સમજો શી દેવીજી, એ પણ વાત છે વિચાર્યા જેવીજી ।।૧।।
ઢાળ -
વિચાર્યા જેવી છે એ વારતા, જે આપવી સંતને ઉપમા ।।
શા સરખા સૂચવિયે, જેને જકત સુખની નથી તમા ।। ર ।।
સિંધુને શા સરિખો કહું, અતિ ઊંડો ને ઘણો ગંભીર છે ।।
તોલ માપ થાપ થાતો નથી, જેનું અતિ અગાધ નીર છે ।। ૩ ।।
જો તીખો અર્ક તપે ઘણું, પણ અણુભાર ઊનો નવ થાય ।।
તેને સમ સર સરિતા વાપી, કૂપ કેમ કહેવાય ।। ૪ ।।
તેમ સંત ગંભીર ગરવા ઘણું, તપે નહિ ત્રણે તાપે કરી ।।
અતિ પરમારથી પ્રાણધારીના, શોક સંશય સર્વે લિયે હરી ।। પ ।।
જેમ મહા અર્ણવ ઉલ્લંઘવા, નથી ઉપાય બીજો નાવ વિના ।।
તેમ સંસાર સાગર પાર કરવા, જાણો સંત અજર ઝાઝ બન્યા ।। ૬ ।।
જેમ ચિંતામણિમાં ચૌદ લોકની, રકમ સર્વે રહી છે ।।
તેમ સાચા સંતમાં સમજો, કહો કમી તે સઈ છે ।। ૭ ।।
મોટે ભાગ્યે કરી મળે માનો, સાચા સંતનો સમાગમ ।।
તો તેણે કરી મહા સુખ પામે, વળી વામે વેળા વિષમ ।। ૮ ।।
સર્વે વાત જાય સુધરી, જો થાય એવા સંતશું પ્રીત ।।
નૂન્ય ન રહે તેહ જનને, જાણો જોરે થઈ જાય જીત ।। ૯ ।।
પાર આવી જાય સર્વે પંથનો, વળી સરી જાય સહુ કામ ।।
નિષ્કુળાનંદ શુદ્ધ સંત સેવ્યાથી, પમાયે પૂરણ પરમધામ ।। ૧૦ ।। કડવું ।।૪૦।।
રાગ:-ધોળ
(‘સંત વિના સાચી કોણ કહે’ એ ઢાળ.)
અનુપ સંતને આપું ઉપમા, એવું નથી જો એક;
જોઈ જોઈ જોયું મેં જીવમાં, કરી ઊંડો વિવેક..અનુપ ।। ૧ ।।
સ્વર્ગ મૃત્યુ પાતાળમાં, શોધે નાવે સંતને તોલ;
દીઠાં સુણ્યાં તે તો દોષે ભયાર્ં, સંત અતિ અમળ અમોલ..અનુપ ।। ર ।।
સાતે દષ્ટાંતે સહુ સૂચવી, કહે કવિ જન કોય;
સરે સાર તેમાં શોધતાં, સંત સમ નહિ સોય..અનુપ ।। ૩ ।।
જેવા સંત એ કહિયે શિરોમણિ, તેવા હરિ સહુ શિરમોડ;
નિષ્કુળાનંદ નિહાળતાં, ન જડે એ બેની જોડ..અનુપ ।। ૪ ।।