શ્રાવણી પૂર્ણિમા એટલે ત્રણ તહેવારોનો સંગમ. ભાઇ-બહેનના પ્રેમના પ્રતિકનો ભક્તિપ્રધાન ઉત્સવ, જ્ઞાનનિષ્ઠ બ્રાહ્મણોને જનોઇ બદલવાનો ઉત્સવ અને કર્મવીર વેપારીઓનો સમુદ્રપૂજનનો ઉત્સવ.
આ ત્રણ ઉત્સવોમાં રક્ષાબંધન પર્વ લોકહૈયાને વિશેષ સ્પર્શો છે.
આ પર્વની કથા બળીરાજા સાથે જોડાયેલી હોવાથી ‘બળેવ' પણ કહેવામાં આવે છે.
રાગ : ભૈરવ
પદ - ૧
કમલાવર ઉઠો તો કાજુ, નિરખું વદન તમારું રે;
મહા મનોહર નૌતમ મૂરતિ, લઇ અંતરમાં ધારું રે. કામ૦ ૧
કંચન કેરી ઝારી માંહી, નીર ભર્યું અતિ સારું રે;
દાતણ કરો હરો સર્વે દુઃખડાં, આપો સુખ જગન્યારું રે. કામ૦ ૨
હરિજન કેરું જુથ હરખ કરી, આવી ઉભું બારું રે;
જાગો તો જગજીવન જુગતે, આરતડી ઉતારું રે. કામ૦ ૩
રાગ : પ્રભાતી
પદ - ૧
જાગો ગિરિધારી જાઉં, વદન ઉપર વારી;
પ્રાતઃ ભયો પ્રાણનાથ, જાગો ગિરિધારી. ટેક.૦૦૦
જન સમાજ દર્શ કાજ, ઠાઢે સબ દ્વારી;
ઉઠો મહારાજ બાજ, કીજે અસવારી. પ્રાત. ૧
સુખનિવાસ ખડે દાસ, દર્શ આશ ભારી;
ગગન ભાસ રવિ ઉજાસ, તમર ત્રાસ ટારી. પ્રાત. ૨
રાગ : રામકલી
પદ - ૧
હો રંગીલે શ્યામરે રે, મેં તેરી નિજ દાસી.
મેં હું ચેરી મેહરમ તેરી, ચરનકમળકી નિવાસી. હો૦ ૧
નિમખ ન ભૂલું નાથ નિરંતર, અંતર ચરન ઉપાસી;
અહોનિસ હરખ ભરી મેરિ અખિયાં, પ્રિતમ તેરી પ્યાસી. હો૦ ૨
સુંદર વદન મનોહર સુરત, નટવર છબી અબિનાશી;
બ્રહ્માનંદ નિરખહે તોય મુખ, તબ મોય સબ દુઃખ જાસી. હો૦ ૩
રાગ : પ્રભાતી પદ - ૧
આજ ઉજાગરો નેણ દીસે હરિ, પ્રાતઃ સુધી કેની સાથે જાગ્યા;
પાઘના પેચ ચઉ દીશ છૂટી રહ્યા, વદન કાજળ તણા દાગ લાગ્યા. આ. ૧
આળસ અંગમાં થાક લાગ્યો અતિ, અધર તંબોળની રેખ રાતી;
ફુલ ગળે માળ તે અતિ ચોળાઇ ગઈ, માલ મોતી તણાં ચેન છાતી. આ. ૨
કપટ મેલો હવે નાથ સાચું કહો, આજ કેને તમે હાથ આવ્યા;
રાગ : ભૈરવી પ્રભાતી પદ - ૧
આવો મારા હૈડા કેરા હાર, વાલમ વારણે જાઉં રે; આવો૦ ટેક.
મોહન મુખડું નિરખું સુંદર શ્યામળિયા શિરદાર;
તન મન પ્રાણ લેઇને વારું, વારણે વાર હજાર. વાલમ૦ ૧
રૂપાળા છો રાજીવ લોચન, નટવર નંદકુમાર;
નેણાં મારાં ત્રપત નથી થાતાં, નિરખી પ્રાણ આધાર. વાલમ૦ ૨
મનડું મારૂં મોહી રહ્યું છે, સુંદર જોઇ શણગાર;
રાગ : ભૈરવી પ્રભાતી પદ - ૧
પ્રાતઃ સમે શ્રીસહજાનંદની, મૂરતિ મનમાં ધારું રે. પ્રાત૦ ટેક૦
નખશિખ નિરખી રૂપ અનુપમ, અંતરમાં ઉતારું રે. પ્રાત૦ ૧
રૂપાળા બહુ રાજીવ લોચન, આવી વસ્યા મન મોરે રે;
પુષ્ટ તરુણ તન ભીને વાને, હંસગતિ ચિત્ત ચોરેરે. પ્રાત૦ ૨
અંગોઅંગ અનુપમ ઝીણાં, શ્વેત વસ્ત્ર બહુ શોભે રે;
પુષ્પતણાં આભૂષણ જોઇ જોઇ, ભક્તતણાં મન લોભેરે. પ્રાત૦ ૩
રાગ : રામકલી પ્રભાતી
પદ - ૧
મારૂં મન મોહ્યુંરે મા મોરલીના નાદે; મારૂં૦ ટેક.
ગમતું નથી ગોવિંદ વિના મુજને, મનડું વિંધાણું મીઠે સાદે; મારૂં. ૧
સાંભળતાં સંતોષ ન થાયે, જીવન જોવાને જાવા દે; મારૂં. ૨
જાઇશ જોવા હું તો નૈ રઉં અટકી, લોક લાજ મરજાદે; મારૂં. ૩
પ્રેમાનંદના નાથને મળતાં, થઇ ચાવી જગ બાદે; મારૂં. ૪
રાગ : ખટ
પદ - ૧
આવોજી આવોજી અલબેલા મારી આંખડલિમાં, જતન કરીને તમને રાખું રે.
સુંદર મુખના મરકલડા પર પ્રાણ, વારી વારી નાખું ર. આવોજી૦ ૧
જીવન તમને જોવા સારૂં તો, વિશ્વ આવ્યું છે આખું રે;
શુક સનકાદિક નારદ સરખા, મુનિવર મળિયા છે લાખું રે. આવોજી૦ ૨
આરે સમે શોભો છો મારા વા’લા, શી ઉપમા કહી દાખું રે;
રાગ : ભૈરવી
તાલ : ચંપક
પદ - ૧
લગી રટના ઘનશ્યામદી નામદી, લગી ધર્મકુંવર સુખધામદી નામદી; લગી૦ ટેક.
લગી રટના રેન દીન ઘટ ભીતર, પ્રીતમ પૂરન કામદીનામદી; લગી૦ ૧
બીસરત નાહીં માધુરી મુરત, કૃષ્ણ દ્રગન બીસરામકી નામદી; લગી૦ ૨
તરસતહું સુંદર છબી દેખન, લાલન લલિત લલામદી નામદી; લગી૦ ૩